Het is alweer even geleden, maar in december 2003 en januari 2004 zijn er in Boekel heel bijzondere vondsten gedaan. Bij een archeologisch onderzoek op het voormalige sportveld aan de Parkweg, waar later in 2004 de huidige basisschool Octopus werd gebouwd, werden prehistorische aardewerken potten gevonden, ongeveer anderhalve meter onder het maaiveld. Uit de archeologische opgraving bleek dat het terrein al in de prehistorie enkele keren (tijdelijk) bewoond is geweest. Er werden paalsporen van prehistorische boerderijen en aardewerken potten en scherven aangetroffen uit de zogenaamde midden-bronstijd (ca. 1800-1100 jaar vóór Christus) én uit de vroege-ijzertijd (ca. 800-500 j.v.Chr.). Twee potten uit de bronstijd lagen schuin op en tegen elkaar in een kuil en waren nog compleet. Onderzoek leverde op dat deze potten ca. 1800 j.v.Chr. in de kuil zijn ingegraven, dus nu zo’n 3800 jaar geleden! Een derde pot was ondersteboven begraven en daarvan was alleen de rand nog over. Deze Boekelse potten zijn uitzonderlijk, omdat er tot nu toe nog maar enkele van zulke bronstijdpotten in Nederland en België gevonden zijn.
Het Rijksmuseum van Oudheden (RMO) in Leiden organiseert een tijdelijke tentoonstelling met de titel ‘Bronstijd – vuur van verandering’, die loopt van 18 okt. 2024 t/m 16 maart 2025. Deze grote overzichtstentoonstelling brengt de bronstijd in Nederland (2000-800 j.v.Chr.) en Europa in beeld, met mooie en indrukwekkende objecten uit Nederland en omringende landen. De bronstijd was een tijd van grote veranderingen in heel Europa. Veel geëxposeerde voorwerpen zijn bijzondere bruiklenen uit musea in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk, Groot-Brittannië en Denemarken. En uit de Boekelse heemkamer worden de drie Boekelse bronstijdpotten tentoongesteld!
En even terzijde: In het RMO in Leiden loopt van 2016 tot 2026 ook de tijdelijke tentoonstelling ‘Archeologie uit je achtertuin’. Hiervoor heeft Heemkundekring Boekel-Venhorst in mei 2016 een zogenaamde Rössener Breitkeil in bruikleen gegeven, een doorboorde stenen hamerbijl uit het begin van de nieuwe-steentijd (ca. 4000 j.v.Chr.). Gevonden al vóór 1940 op de Zandhoek in Boekel.
En waarom bovenstaande titel ‘joekels van Boekel’? In 2004 was de vondst van deze bronstijdpotten regionaal én landelijk nieuws. Al snel kregen deze twee nog geheel intacte potten de bijnaam ‘de joekels van Boekel’, naar analogie van een bijnaam voor de Boekelse Leontien van Moorsel, die in 2004 haar indrukwekkende wielercarrière beëindigde.
Door Gerard van de Hei