Bij het zoeken naar sporen van vroegere menselijke activiteit in de bodem van onze tuinen of ergens op het erf, komen soms bijzondere voorwerpen tevoorschijn. In Boekel kun je dan bijvoorbeeld een klein stukje plastic tegenkomen in de vorm van een brilletje. Zo’n hard stukje plastic, voorzien van een klein stukje roestig draad, is het enige dat overgebleven is van een vroeger op die plek begraven kip. Ook kan een kip haar brilletje op die plek verloren hebben. Want we praten hier over een kippenbril. In dit geval een bril, waarvan het de bedoeling was dat de kip er juist niets door kon zien, want in plaats van doorzichtig materiaal was het een volledig ondoorzichtig brilletje. Dit voorwerp verwijst naar een tijd waarin boeren zochten naar oplossingen voor de nadelen van het houden van steeds meer kippen per vierkante meter. De kip moest zich dan maar aanpassen. Om kannibalisme te voorkomen werden verder ook de snavels voor een deel afgebrand. Dit werkje werd uitgevoerd met een aangepaste soldeerbout, waarop de snavelbrander handmatig de scherpe punt van de snavels op het gloeiende plaatje moest drukken. Daarbij zat hij urenlang in een verzengende, stinkende walm en moest hij zijn vingers met dikke lagen pleisters proberen te beschermen. Aan de kip werd niets gevraagd.
Een andere oplossing was het aanbrengen van een plastic kapje voor de ogen, met een verhullende naam een kippenbrilletje genoemd. Het brilletje werd met een ijzerdraadje door de ‘neus’ gemonteerd. Kippen moesten daarna wel even wennen om de voerbak en het legnest weer te vinden.
Het (neven)beroep van snavelbrander en brillenzetter heeft slechts enkele jaren bestaan. Al vrij snel groeide het inzicht dat er een veel eenvoudiger oplossing bestaat voor het bestrijden van kannibalisme in het kippenhok, namelijk het verschaffen van voldoende ruimte aan de kippen, en het zorgen voor afwisseling en voor scharrelgelegenheid. In onze tijd wordt nu reclame gemaakt voor eieren van die vrolijke blije kippen, die nog altijd luid kakelen wanneer ze hun dagelijkse arbeid van het leggen van een ei weer hebben voltooid. Het kippenbrilletje staat symbool voor een periode waarin het welzijn van de kip volledig ondergeschikt was aan de belangen van de pluimveehouder. En nog een slechte oplossing bovendien.
Door Toon Wassenberg