Vroeger verzamelden we massaal postzegels. Wie niet verzamelde, gaf ze weg voor de missie. Wie nu nog steeds verzamelt, hoort bij een select groepje. En vaak zoeken de verzamelaars naar speciale zegels, of naar speciale historische poststempels. Ook de verschillen tussen kleinrondstempels, grootrondstempels, langsstempels, puntstempels, aankomststempels en bestellersstempels zijn dan van belang. Zeker wanneer zo’n poststuk oorspronkelijk verstuurd is voor of rond het jaar 1900, bevat het allerlei interessante extra informatie. Die kleinrondstempels werden geplaatst tussen 1877 en (officieel) 1994, vaak wat langer.
Tegenwoordig sturen we wel even een mailtje, zelfs als het om officiële of belangrijke stukken gaat. Zo’n mailtje is binnen een seconde de wereld rond. Een mailtje hoef je niet ergens op de bus te doen. Voor een mailtje is geen postzegel meer nodig, en evenmin een persoon die de frankering controleert, er een goedkeurend stempel op zet, het poststuk vervolgens op transport stelt naar het postkantoor van de bestemming, waar na aankomst weer een postambtenaar er een stempel van de plaats van bestemming aan toevoegt, soms nog via een bijkantoor, en het stuk tenslotte in handen komt van de postbode.
De datering, tijdstipcontrole en uitvoering van die stempels is altijd juridisch van belang geweest, en het postbeheer van de stukken is wettelijk geregeld. De hierboven beschreven procedure kan nog flink worden uitgebreid met stempels voor onvoldoende frankering, voor strafport en voor onbestelbaarheid. Voor de ware postzegelverzamelaar, de filatelist, wordt het verhaal achter een poststuk dan pas echt interessant. Er werd wat afgestempeld indertijd.
Postkantoren waren overal belangrijke gebouwen en zijn vaak vereeuwigd op ansichtkaarten. De tegenwoordige postkantoren zijn verstopt in een of andere winkelbalie. In sommige gevallen zijn stempels van beroemde postkantoren, of van hulp- of bijkantoren, zo zeldzaam dat ze de waarde van een oude postzegel flink kunnen verhogen. Op veilingen tref je soms oude postzegels met het originele kleinrondstempel van Boekel aan. Boekelse poststukken van rond 1900 zijn tamelijk zeldzaam.
Misschien was het te duur, of had men weinig buitendorpse kennissen. Boekel had geen grote industrie of internaat. Wel zijn er veel poststukken uit die tijd vanuit Huize Padua, veelal verstuurd vanuit Gemert, dus ook met Gemerts stempel.
Onze lezers zouden nog eens kunnen zoeken in een oude doos met ansichten of brieven. Misschien zitten er dan nog interessante poststempels uit Boekel tussen. De Heemkamer is er blij mee.
Door Toon Wassenberg