Sommige oma’s leren hun kleinkinderen haken, breien of borduren. Daar is veel geduld voor nodig! De instructiefilmpjes op YouTube zijn vaak een reddingsboei.
Zo’n honderd jaar geleden werden deze vaardigheden uitgebreid geoefend op de lagere (meisjes)school. Een toekomstige ‘complete’ huisvrouw moest immers beschikken over de kunst van alle naaldwerken. En in de textielnijverheid was er ook werk te vinden. Het pronkstuk van het aangeleerde borduren was de merklap of letterlap, en ook de herinneringsvaandels. Op de merklap werden de cijfers van 0 t/m 9 en het alfabet in versierde tekens geborduurd. Meestal ook de naam van de borduurster en de woonplaats, evenals datum of jaartal. Voor de beste borduursters was er dan ook nog ruimte voor Hollandse versieringen, zoals fruit, tulpen of molens. Het werden trotse werkstukken die in de families later nog vele jaren dienst deden als wandversieringen, naast de diverse diploma’s van de gezinsleden. De oude instructies voor het borduren van merklappen vormen zelf ook ware kunstwerkjes, die met een vergrootglas gelezen moeten worden. Ergens in de vijftiger jaren zijn de naaldwerken in de lesmethoden naar de achtergrond geraakt. Ook lag de focus op de gemengde lagere scholen vanaf toen, minder op zaken die als typische meisjesactiviteit golden. De technische ontwikkelingen in de programmeerbare elektrische naaimachines hebben de handmatige vaardigheden verdrongen.
Een mooi Boekels voorbeeld uit de tijd van de Sint-Josephschool (de meisjesschool bij het klooster tot 1956) vormt de hier afgebeelde merklap van Drieka (Henrica) Goorts uit het jaar 1930.
Drieka (1920-2003) was de jongste van Christianus Goorts en Mie (Maria) van Zon. Hun kinderen werden in de volksmond consequent aangeduid als de ‘Mie van Zon’. Drieka en haar zussen Nel en Tooi, en broer Dorus trouwden niet; zij ‘bleven jong’. Zij bewoonden de derde boerderij van het voorste Goor, eerder Heivelden, later Erpseweg, en nu weer Heivelden. Een gevelsteen uit 1912 herinnert nog altijd aan de bouwer, hun vader. Die boerderij verwisselden ze voor een voormalige boerderij naast restaurant Brabants Hof (nu Montimar), toen tijdens de ruilverkaveling de familie Van Zutven vanuit het Udense Melle naar Boekel kwam.
Door Toon Wassenberg